Yangından korunma denildiginde bugün birçok kisinin aklına, yangın söndürme sistemleri ve duman detektörleri gibi uyarı sistemleri geliyor.
1. YANGIN YALITIMI NEDİR?
Yangınlar sonucunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılarda gerçekleştirilen uygulamalara yangın yalıtımı denir. Yangının olusması için yangın üçgeni olarak adlandırılan üç unsur yeterlidir;
yanıcı madde, oksijen ve ısı kaynagı.
Evlerdeki her tür mobilya, perde, duvar kâgıdı gibi esyaların tümü yanıcıdır. Yangınlar için gereken oksijen ise havada bulunur. Sönmemis bir sigara, elektrik kontagı, günes ısınları, soba ve ocak gibi ısı kaynakları, bazı kimyasal tepkimeler ve sürtünmeye baglı olarak ortaya çıkan ısılar ile yanıcı maddelerin herhangi bir sekilde tutusma sıcaklıgına gelmesi yangının baslamasına neden olur.
Yangından korunma denildiginde bugün birçok kisinin aklına, yangın söndürme sistemleri ve duman detektörleri gibi uyarı sistemleri geliyor. Aktif koruma sistemleri olarak adlandırılan bu sistemler yangın güvenliginde önemli bir rol oynamasına karsın, yangının baslamasından sonra devreye girer ve mekanik arıza gibi çesitli nedenler ile islevlerini tam olarak yerine getiremeyebilirler. Bu nedenle; aktif önlemlerin dısında yangının ve zararlı etkilerinin, bina içinde ve komsu binalara yayılmasını yavaslatacak, kisilerin yangın mahalinden güvenli bir sekilde tahliye edilmesine olanak saglayacak yapısal önlemler alınmalıdır.
2. YANGIN YALITIMININ AVANTAJLARI
2.1. Yangın Yalıtımı Can Güvenligi Sağlar
Yangınlarda can kayıplarının önemli bölümü, yanma sırasında ortaya çıkan dumandan ve bu dumanın içindeki gazlardan kaynaklanır. Hidrojen–siyanür, karbondioksit, karbon monoksit ve karbon-sülfür baslıca zehirleyici gazlardır. Bu zehirli gazlar solundugunda kana karısarak insanı zehirler. Belirli bir süre dumana maruz kalarak zehirli gazları soluyan insanlar hayatını kaybeder. Duman içerisinde zehirli gazların dısında boğucu, tahris edici veya göz yasartıcı etkiye sahip baska gazlar da bulunabilir. Bu gazlar öldürücü olabildigi gibi, göz yasartma gibi etkileriyle kaçıs alanı bulmayı zorlastırarak insan hayatını tehdit edebilir. Amonyak, hidroklorik asit ve kükürt dioksit gibi gazlar tahris edici etkileri ile insanların saglıgına kalıcı veya geçici zararlar verebilir.
Zehirli Gazlar Tehlike sınırı (ppm)
Karbon monoksit 50–100
Formaldehit 2
Formikasit 5
Metil alkol 200
Asetik asit 10
Hidrojen klorür 5
Hidrojen siyanür 10
Azot oksitler 5
Kükürt dioksit 5
Kükürtlü oksijen 10
İnsanların yangından zarar görmemesi için yangın yalıtımı önlemleri; uyarı, acil durum aydınlatması, çıkıs ve yönlendirme isaretleri, duman tahliye sistemleri, yangın damperleri gibi pek çok aktif önlemler ile birlikte tasarlanmalıdır.
2.2. Yangın Yalıtımı Mal Kayıplarını Azaltır
Yangının yayılması neticesinde mal kayıpları da artar. Yanma reaksiyonu neticesinde açıga çıkan ısı; ortamın sıcaklıgını artırarak aynı yapı içerisindeki veya yakınındaki farklı yapılardaki yanıcı malzemelerin tutusma sıcaklıgına gelmelerini saglayarak yangının yayılmasına neden olur.
Yangın yalıtımı yapılarak; yapı malzemelerinde sıcaklık yükselmesi yavaslatılır ve hem yapının içerisindeki kisilerin yapıyı terk etmeleri hem de söndürme ekiplerinin yangını kontrol altına almaları için süre kazandırılır.
Yangınlarda meydana gelen mal kayıplarının azaltılması için yangının yayılmadan kontrol altına alınması gerekir. Yangının yayılımı; yapı içerisinde yangın dayanımlı bölümlerin olusturulması ile yavaslatılır. Yangın yalıtım malzemeleri ile olusturulan bu dirençli bölümler ile belirli sürelerde yangının yayılımı sınırlandırılarak; itfaiye ekiplerinin yangın büyümeden müdahale edebilmeleri için zaman kazandırılır. Dolayısıyla mal kayıpları yangın yalıtımı ile azaltılmıs olur. Ayrıca, yangının katlar arasında ve komsu binalara yayılarak can ve mal kaybının artmaması için dıs cephelerde yangın yalıtımı önlemleri alınır. Yangın yalıtımı yapılmamıs binalarda yangının çok hızlı bir sekilde büyümesi sonucu olusan ısı nedeniyle, itfaiye ekiplerinin yangına müdahale edememesi, yapıyı tamamen kullanılmaz hale getirebilir.
1.YANGIN YALITIM MALZEMELERİ
I. Yapı Yalıtımı
I. Duvar, Döşeme, Çatı Uygulamaları:
Camyünü, tasyünü, alçı panolar, lifli çimento panolar, seramik yünü, perlit, vermikülit, cam köpügü, kalsiyum silikat, özel mastikler, ısı ile genlesen özel boyalar, özel kapı ve cam fitilleri vb.
II. Yangın Camları - Yangın Dayanımlı Camlar
E Sınıfı Camlamalar; yangın alevi ve yangın sırasında ortaya çıkan gaz ve dumanın geçisini kırıldıktan sonra dagılmayarak belli bir süre ertelerler. Yangın ısısının geçisini engelleyemezler (telli buzlu, telli polisajlı camlar, borosilikat camlar).El Sınıfı Camlamalar; yangın alevi ve dumanına ek olarak yangın ısısının geçisini geciktirirler. Özel dolgulu çok katmanlı olan bu camların yaklasık 120°C sıcaklıga kadar saydam kalan ara dolguları, yangın ısısı karsısında köpürerek genlesir ve opaklasır.
III. Teknik (Endüstriyel) Yalıtım
Camyünü, tasyünü, alçı panolar, vermikülit, perlit, kalsiyum silikat, cam köpügü vb.
4.1 Yangın yalıtımı ile ilgili yürürlükteki kurallar
12 Haziran 2002 tarih ve 4390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”
29 Temmuz 2004 tarih ve 25537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeligi (89/106/EEC) kapsamında, “Yapı Malzemelerinin Yangına Tepki Sınıflarına ve Yapı Elemanlarının Yangına Dayanıklılıgına Dair Teblig (TAU/2004-001)”
29 Kasım 2004 tarih ve 25655 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemeleri Yönetmeligi’ne (89/106/EEC) İliskin Açıklayıcı Dokümanlar Hakkında Teblig (Teblig No:TAU/2004-008) Açıklayıcı Doküman: Temel Gerek 2 - Yangın Durumunda Emniyet”
4.2 Çalısmaları devam eden mevzuat ve standartlar
TS EN 13501-2: Yapı Mamulleri Ve Yapı Elemanları - Yangın Sınıflandırması Bölüm 2: Yangına Dayanım Deneylerinden (Havalandırma Servisleri Hariç) Elde Edilen Veriler Kullanılarak Sınıflandırma